Op 21 mei 1817 deserteert Heinrich Schreiber, gewoon soldaat, voor de tweede keer uit het Nederlandse leger. Hij is achttien jaar oud, ongeveer 1.65 m lang, heeft blond haar en grijze ogen, is geboren in Hamburg en heeft een ‘portrait op het hart geprikt’.
Zo staat het in het signalementenregister van de provoost in Bergen op Zoom, de gevangenis waar Heinrich terechtkomt na zijn kennelijk mislukte desertie. Daar zit ook Cornelis van der Pol. Ook die liep weg in tijd van vrede, maar tijdens de wacht en dat is erger dan zomaar de benen nemen, zelfs als dat voor de tweede keer gebeurt. Net als Heinrich wordt hij veroordeeld ‘tot de kruiwagen’ en daarmee tot ontslag uit militaire dienst. Maar Cornelis krijgt vier jaar en Heinrich drie. Die is er de eerste keer waarschijnlijk van afgekomen met rietslagen, het afnemen van zijn kokarde voor het front van de troepen en een gevangenisstraf. Nu is er geen ontkomen meer aan en moet hij dwangarbeid verrichten. In de gevangenis of daarbuiten. Vastgeketend aan een kruiwagen of iets anders, als dat makkelijker is voor het werk. Na het werk wordt hij weer opgesloten in de provoost (arrestlokaal, red.).
Daar kijkt hij misschien eens naar zijn ‘portrait’ of naar wat anderen op het lijf geprikt staat. Want hij is lang niet de enige met een tatoeage. Om precies te zijn heeft een op de vier mannen uit het signalementenregister wel ergens iets, al is het maar een kleinigheid. Een ankertje, een paar initialen of de namen van vader en moeder voluit op de arm, een soldaat te paard, een zeemeermin of een bloemkorf op de borst. Maar vooral christelijke motieven zijn geliefd. Van de lijdende Christus en de Maagd Maria tot de Boom van Goed en Kwaad. Cornelis van der Pol heeft van alles wat. Tussen Christus aan het kruis op zijn rechter, Maria en CvdP op zijn linkerarm draagt hij op zijn borst een man en een vrouw aan de galg.
En wie denkt dat tatoeage armbandjes een modern verschijnsel zijn, vergist zich, want al in 1817 werden ze door mannen gedragen, maar dan geprikt.
Uit: Signalementenregister archieven krijgsraden, BHIC
Geen opmerkingen:
Een reactie posten