BHIC van de kaart

BHIC zet vier eeuwen "papieren juweeltjes" online

Deze unieke 16de-eeuwse plattegrond van Willemstad is slechts één van de bijna 5000 ‘papieren juweeltjes’ die het BHIC online heeft gezet op www.bhic.nl/kaarten. Dan te bedenken dat dit nog maar een klein deel is van de rijke collectie kaarten, prenten en tekeningen die de hele provincie Noord-Brabant omvat en die voor iedereen vrij toegankelijk is.

“Gront caerte van Willems-stadt gheleghen inden ruyghen hil met haer ryvier ende hauen straten grachten boltewercken ende catten alsulcx als die in haer platte forme geleghen is. aldus gedaen deur co[m]missie vanden tresaurier van synder genaden Graeff Mauritz van Nassauwen...."

Dat schreef landmeester Symon Damass van Dueren in Middel-Nederlands op deze plattegrond van Willemstad, die hij in 1586 in opdracht van de rentmeester van Prins Maurits van Nassau had gemaakt. Hij bedoelde daarmee te zeggen dat het een plattegrond van Willemstad was, gelegen in de Ruigenhil met haar rivier en haven, straten, grachten, bolwerken en katten. Een ‘kat’ maakt deel uit van een bastion, het is een aarden wal met bomen en struiken. Daarachter kan geschut worden geplaatst, de wal is trouwens ook bedoeld voor het opvangen van kanonskogels. Kortom, we hebben hier te maken met een vestingwerk in opstand.

Het is een unieke manuscriptkaart op perkament met het oosten boven. Zijn de kanonnerende scheepjes in de haven en Hollands Diep je al opgevallen? In het midden boven zie je een landpoort en daar vlakbij staan namen van eigenaren bij een paar percelen vermeld. Centraal valt de kerk op, toch stond die er nog niet in 1586. Deze is ook nooit zo gebouwd. De huidige kerk in Willemstad is voorzien van een koepel en dateert uit 1596.
Drie jaar eerder, in 1583, werd besloten om het strategisch gelegen de Ruigenhil (dat op de grens van de provincies Holland, Zeeland en Noord-Brabant lag) van een omwalling te voorzien. In 1584 werd de Ruigenhil geschonken aan Willem van Oranje en zou vanaf dat moment Willemstad gaan heten.

bhic.nl/kaarten
Dit online gaan is in ieder geval een mooie aanleiding om deze week op Brabant Bekijken bij kaarten stil te staan. We zijn deze week dus een beetje van de kaart.

P.s. Veel kijkplezier en... laat ons weten wat je ervan vindt!