Niet de grootste, misschien wél de langste?

Vandaag tonen het Regionaal Archief Tilburg en Stadsmuseum Tilburg het grootste archiefstuk uit hun collectie aan het publiek. Het gaat om een van de grootste kaarten ter wereld uit de 18e eeuw, met een afmeting van drie bij vier meter: de Kaart van Zijnen. Het BHIC heeft dan niet de grootste, maar misschien wél de langste kaart van Brabant in zijn collectie. Maar liefst 6.25 lang is de unieke ontwerpkaart tot verbetering der rivieren de Dommel, de Tongreep, de Keersop en de Beekloop. De kaart is in 1869 getekend door F. Schawacht.

In de 19e eeuw was het peil van de Dommel en haar zijriviertjes moeilijk te regelen. Dat kwam door de talrijke watermolens, maar vooral na 1850 bleken de Belgische vloeiweiden een veel groter probleem te zijn. De zuiderburen leidden kalkrijk Maaswater naar de droge en zure heidegronden van de Kempen om daar vruchtbaar hooiland van te maken. Maar dit water moest afgevoerd worden langs de Dommel en haar zijriviertjes, die daardoor vaak overstroomden.

In 1863 werd het Waterschap De Dommel opgericht en zes jaar later was deze kaart gereed. Tot in detail was erop aangegeven welke veranderingen nodig waren om meer water te kunnen afvoeren in de richting van de Dieze en de Maas. In 1875 begonnen de werkzaamheden, die aanvankelijk waren begroot op bijna 368.000 gulden.

BHIC van de kaart
Deze getekende kaart uit 1869 is er slechts één uit de rijke collectie kaarten, prenten en tekeningen die de hele provincie Noord-Brabant omvat en die voor iedereen vrij toegankelijk is. Ter gelegenheid van het online gaan van 5000 'papieren juweeltjes' brengt Brabant Bekijken deze week bijzondere kaarten voor het voetlicht. Kijk voor meer kaarten naar www.bhic.nl/kaarten!

Foto's: De bloggers van Brabant Bekijken hebben de kaart in de studiezaal van het BHIC voor je uitgerold. Beneden een detail op de kaart, Sint-Oedenrode in 1869 (foto's: Henk Buijks, BHIC).