Wie zou in de “Inventaris van gedeponeerde archieven van Sint-Michielsgestel” (een verzameling van grotendeels particuliere archieven en collecties) zo gauw de “Catalogus van affiches en documenten uit de Tweede wereldoorlog” ontdekken? Want daar staat deze archiefschat in. Samen met nog ruim 130 andere affiches en brochures die allemaal te maken hebben met voorlichting en vooral ook propaganda in de periode 1941-1945.
Allemaal uitgevaardigd door de overheid, zowel door de Duitse bezetter als door de Nederlandse overheid, maar ook door de militaire bevelhebber van de geallieerden. Luchtaanvallen, Nederlandsche Unie, zwarte handel, Waffen-SS, Vrijwilligerslegioen Nederland, Nationale Jeugdstorm, schaarste, Winterhulp Nederland, de bevrijding, Binnenlandse Strijdkrachten: het komt allemaal terug in vaak pakkende beelden.
Want dat moet gezegd: de meeste propaganda-affiches, zeker degene die afkomstig waren van het Departement van Volksvoorlichting en Kunsten (DVK), waren van een geraffineerde psychologie, ondersteund door een overtuigende grafische vormgeving. Veel van die affiches zijn verloren gegaan. Maar een ambtenaar uit Sint-Michielsgestel met een vooruitziende blik heeft al die affiches (na ze soms flink te hebben bestempeld met het gemeentestempel) zorgvuldig weggeborgen. Daarmee is een unieke collectie materiaal uit de periode 1941-1945 bewaard gebleven.
Een voorbeeld is het hierboven afgebeelde propaganda-affiche voor de Nationale Jeugdstorm met de tekst “Ouders, wat kiest u?” uit oktober 1943. Op demagogische wijze worden hier ouders keuzen voorgehouden. “Ziet ge Uw zoon niet liever hier bij staan – flink en zelfbewust… dan dat hij met zijn ziel onder den arm rondhangt?” of “Vindt U het prettig als Uw dochter alleen maar aandacht heeft voor haar lippenstift… of ziet U liever, dat zij haar handen op deze manier gebruikt?” Alsof het enige alternatief voor vernielingen aanrichtende (“baldadigheden” heette dat toen nog) hangjongeren of voor leeghoofdige wufte meisjes de Nationale Jeugdstorm (discipline!) was.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten