 |
| ...portret van Jan van Amstel... |
Jan van Amstel beschouwde zichzelf als afkomstig van Schijndel en zo is hij ook de geschiedenis ingegaan. Maar hij werd geboren in Gemert, waar hij op 12 december 1618 werd gedoopt. Hier bracht Jan ook zijn jeugd door totdat zijn moeder, die uit Schijndel kwam, in 1633 van haar ouders een herberg met brouwerij in het centrum van Schijndel erfde.
Het gezin verhuisde daarop van Gemert naar Schijndel. Niet lang daarna kon Jan, vermoedelijk dankzij een schatrijke Amsterdamse peettante (uit het burgemeestersgeslacht Bicker), aanmonsteren bij een koopvaardijschip in die stad. Ver weg van het Brabantse land groeide hij uit tot kapitein op verschillende oorlogsschepen, die werden ingezet om de Hollandse handelsvloot te beschermen.
 |
| ...de Steenen Kamer... |
En zo raakte hij verwikkeld in verschillende zeeslagen, die hij weliswaar niet helemaal ongeschonden, maar in elk geval altijd levend wist door te komen. Hij streed aan de zijde van Tromp en De Ruyter in de Tweede Engelse oorlog (1665-1667). Maar ondanks deze totaal andere wereld bleef hij denken aan Schijndel, waar hij in 1667 een huis kocht, dat de Steenen Kamer werd genoemd.
 |
| ...monument voor Van Amstel... |
Nadat hij in 1668 tijdens de uitvoering van een nieuwe opdracht gewond was geraakt, werd hij naar dit huis in Schijndel gebracht. Daar zou hij op 29 september 1669 overlijden. Hij werd begraven in de Sint-Servatiuskerk, waar zijn grafsteen met daarop een gedicht van Vondel nog steeds te bekijken is. Op de plaats van de Steenen Kamer werd op 29 juni 1897 een monument voor Jan van Amstel onthuld.
Benieuwd naar het lied over Jan van Amstel? Klik dan hier en kijk bij reacties.
11 opmerkingen:
Zou er een relatie kunnen bestaan tussen deze Jan en de van Amstels (Gijsbrecht) die na de moord op Floris V in 1296 vanuit Holland naar Oss gevlucht zijn?
Tjee, da's een goeie vraag, Paul. Ik heb net even het verhaal over Jan van Amstel uit de Brabantse Biografieen erop nageslagen maar daarin vind ik geen antwoord op je vraag.
Die blijft dan ook vooralsnog open staan. Ik sla er nog wat ander materiaal op na maar mochten anderen het antwoord al wel weten, meld het dan vooral!
Aha, onze enthousiaste stagiair Freek heeft een lijn ontdekt. Daar komt ie:
Jan van Amstel (1618)->
Henricus van Amstel (1589)->
Hendricus van Amstel (1551) ->
Peter Adraensz van Amstel (1520) ->
Adriaan Jan van Amstel (1492) ->
Jan Goyardsz van Amstel (1465) ->
Goyard van Amstel (1440) ->
Jan van Amstel (1385) ->
Gerrit van Amstel (1357) ->
Sophia van Amstel (1330) ->
Gerard van Amstel (1297) ->
Jan I van Amstel (1270) ->
Gijsbrecht IV van Amstel (1235)
Om antwoord op je vraag te geven; ja, daar lijkt het wel op!
Wijnaendts van Resandt voert in Jaarboek Centraal Bureau voor genealogie uit 1983 de stamboom van de Brabantse familie Van Amstel op tot de Bakelse Henrick van der Schaut (overl. voor 23 sept. 1368), die trouwt met "Domicella" Sophia van Amstel. Oudere publicaties zijn niet betrouwbaar; graag wil ik weten of in een recente publicatie (welke dan?) een met bronnen bewijsbare aansluiting van deze Jonkvrouwe op de Heren van Amstel is gevonden.
Nou Michiel, de gegevens hierboven zijn gevonden via genealogieonline. Daarin is wel een lijn te ontdekken maar die zou ik niet willen scharen onder honderd procent betrouwbaar. Vandaar dat we enigszins een slag om de arm houden door te zeggen dat het erop lijkt dat er een connectie is.
Ondertussen blijven we zoeken naar bronnen die de lijn bevestigen (of ontkennen natuurlijk). Zodra we die hebben gevonden, maken we daar uiteraard melding van.
Na jullie reactie een paar minuten later het Brabants Dagblad van vandaag gelezen en wie schetst mijn verbazing: een artikel met als titel "Familie Van Amstel via web achterhaald". Het handelt o.m. over opsporen van nazaten van Theodor van Amstel, die in 1999 een bijna-proefschrift heeft gepubliceerd over de Heren van Amstel 1105-1378. De Brabantse Theodor toont volgens het artikel met dit boek aan dat hij echt familie is van de Gijsbrecht. Het boek is in de bibliotheek van het BHIC aanwezig. Aan jullie nu de vraag: wordt daarin op een wetenschappelijke wijze, met gebruikmaking van originele bronnen, beredeneerd dat scheepskapitein Jan van Amstel een afstammeling is van de Heren van Amstel...?
Nou, alsof het zo moet zijn; wat een toeval. Ik heb hier het boek voor me liggen. Als je me je e-mailadres geeft, stuur ik je wat scans door, afkomstig uit het boek. Dan zie je niet alleen de uitkomsten maar ook welke bronnen Th. van Amstel heeft gebruikt. Ik zal die informatie trouwens ook meteen naar Paul Budde sturen.
Zie deze reactie :
http://www.bhic.nl/index.php?id=11639&forum=1&id_discussie=21105&ftv=DESC
Voor het gemak de tekst van de reactie hierboven:
De fotokopie die Frans Maes plaatste in de files sectie is een interessante. Ik heb geen transscriptie gemaakt, maar even in het kort de inhoud:
Er wordt een volmacht gegeven door een aantal personen uit Schijndel
die allen mogelijk erfgenamen zijn van Jan Jans van Helmont en Margriet van Raephorst uit Amsterdam. Zij geven de volmacht aan Coenraet van Wijck uit Rotterdam die zich moet vervoegen bij notaris Meerhout in Amsterdam om het testament te onderzoeken en te kopieren.
De betrokken mede erfgenamen zijn:
Maijken van Amstel, Emmerentiana van Amstel en Elisabeth van Amstel,
allen dochters van Hendrick van Amstel; Anthonie Gilles Shoeven man van Anneke Peters van Amstel
Johan van Grinsven en Jan de Metselaar, man van Adriana Peters van Grinsven en tenslotte twee minderjarige kinderen van Peter Willems van Amstel te Rotterdam.
Tot zover de inhoud.
Alle erfgenamen blijken nakomelingen te zijn van het echtpaar Anneke Jans van Helmont en Peter Willems van Grinsven, secretaris van Schijndel. Het echtpaar had minstens twee kinderen: Peter van Grinsven (met kinderen Johan en Adriana) en Anneke van Grinsven, die
gehuwd was met Hendrik Hendriks van Amstel uit Gemert. Dit laatste
echtpaar had als kinderen de hierboven genoemde Maijken (gehuwd met Jan Goyarts van Limborch), Emmerentiana (gehuwd met Pauwel Cornelis Pennincx), Elisabeth (driemaal gehuwd), Willem (naar Rotterdam vertrokken?), Peter (met dochter Anneke) en daarnaast nog, maar niet genoemd in de tekst: de bekende Jan van Amstel, scheepskapitein, geboren in Gemert en overleden te Schijndel. Hij komt in de tekst niet voor omdat hij al kinderloos overleden was.
De familierelatie tussen deze erfgenamen en Jan van Helmont x
Margriet van Raephorst is een gemeenschappelijke voorouder in de
persoon van Jan Aertszoon van Helmont, in zijn leven schout van
Schijndel. Anneke, de partner van Peter van Grinsven was een dochter
van deze schout. Daarnaast had hij nog een zoon Aert, die eveneens
schout van Schijndel werd, en wiens kleindochter Anna van Boxhoorn
(uit Eindhoven) de tweede vrouw werd van de scheepskapitein Jan van
Amstel. Een derde kind van Jan Aerts van Helmont was Jan Jans van
Helmond, wiens zoon Jan huwde met Margriet van Raephorst. Op te
merken hierbij is nog dat Margriet van Raephorst na de dood van haar
eerste man, huwde met admiraal Cornelis Tromp, de baas van
scheepskapitein Jan van Amstel, maar tegelijkertijd een huisvriend.
Uit alles blijkt dat de familie in Schijndel een zeer vooraanstaande
rol speelde en familierelaties had met vooraanstaande families in
Amsterdam. Jan Jans van Helmond, de eerste man van Margriet van
Raephorst, was raad en schepen van de stad Amsterdam.
Voor veel stamboomonderzoekers zal in het bovenstaande niet veel
nieuws staan. Een en ander is uitgebreid gepubliceerd. Het enige
nieuwe puntje dat ik tegen kwam is de Rotterdamse tak van de familie
Van Amstel, die voor mij nog onbekend was.
Literatuur:
· De voorouders van de Haarlemse familie van Amstel, Wijnants
van Resandt in Jaarboek CBG 1983;
· Abraham van den Tempels portretgroep van de zeekapitein Jan
van Amstel en zijn vrouw Anna Boxhoorn, in Bulletin Museum Boymans
van Beuningen deel X, nr 1 Rotterdam 1959
· artikel van J. Frederiks over Jan van Amstel in
NoordBrabantsche Volksalmanak 1889
Hopelijk aanleiding voor anderen om verder onderzoek te doen.
Jullie stagiaire is wel enthousiast, maar had beter goed literatuuronderzoek kunnen doen. Als je met "genealogieonline" aankomt, kies je niet alleen de gemakkelijkste weg, maar het BHIC is zelfs helemaal de weg kwijt door zijn stagiaire deze gelegenheid te geven. Ik verwijs maar naar (de betogen van) Leo Adriaenssen, Freek zegt dat waarschijnlijk niets, maar naar ik hoop een aantal medewerkers van het BHIC wel. Jullie hadden je nog kunnen herkansen, maar een standpuntbepaling van het bijna-proefschrift zit er ook niet in.
Jammer dat je het zo allemaal ervaart, Michiel. Er zijn gaanderweg wel wat misverstanden in ons gesprek geslopen, merk ik. Dat Freek wat bevindingen had gedaan, wil niet zeggen dat ons onderzoek zelf daarmee was afgelopen (er wordt uitsluitend gesteld dat het erop líjkt dat er een lijn zou zijn; dat wil niet zeggen dat er daarna niet meer in ander materiaal wordt verder gezocht naar meer overtuigend bewijs).
Dat je een standpuntbepaling verwacht ten aanzien van het werk van Th. van Amstel, is mij dan weer ontgaan. Ik heb 10 pagina's van gepubliceerde en niet-gepubliceerde bronnenmateriaal dat Van Amstel voor zijn werk heeft gebruikt ingescand (plus stamboom en samenvatting) die ik graag naar je toestuur. Daarin zie je hoe en op basis waarvan Van Amstel tot zijn standpunt is gekomen.
Communicatie via een dergelijk (beperkt) medium zorgt soms voor wat ruis op de lijn. Ik betreur het dat ook hier is gebeurd. Mocht je meer toelichting willen hebben over de gang van zaken, kun je me ook altijd mailen (marilou.nillesen@bhic.nl) of bellen via 073-6818500.
Een reactie posten