Perfecte tekeningen van een ‘geniale’ dienst

“Teekening van het wachthuis op het terrein ‘Kijk in de Pot’ nabij Bergen op Zoom, van de Genie 3e Commandement, Bergen op Zoom 10 october 1893”

Tja, het is jammer dat ze niet allemaal bewaard zijn gebleven, want de tekeningen en registers van de Genie in Noord-Brabant zijn bijna even monumentaal als de gebouwen en werken waar ze voor gemaakt zijn. In het BHIC zijn deze tekeningen en registers te raadplegen.
 
Het Wapen der Genie was belast met populair gezegd ‘het zand en de stenen’. Met andere woorden: ontwerpen, bouwen en onderhouden van gebouwen en vestingwerken zoals kazernes, militaire scholen, magazijnen en verdedigingslinies. De formele opdrachtgever, die ook het ontwerp beoordeelde, was tot 1795 de Raad van State daarna de Minister van Oorlog. De aannemers waren in het algemeen lokale ondernemers. Werd er in de burgermaatschappij vaak niet zo nauw gekeken bij het ontwerpen en tekenen, in het leger was het precisiewerk. Dat is aan de tekeningen te zien. Het zijn in hun soort vaak fraaie kunstwerken. In het BHIC bevinden zich zo’n 1300 bouwtekeningen uit de periode 1735 – 1979. Jammer dat er ook veel verloren is gegaan.

De onderzoeksmogelijkheden van de tekeningen zijn trouwens legio, bijvoorbeeld voor onderzoek naar de bouwhistorie van een pand of naar de gebruikte bouwmaterialen en de voorwaarden waaraan deze moesten voldoen. Ook de genieregisters zijn een onmisbare bron als je geïnteresseerd bent in de (bouw)geschiedenis van militaire werken. In deze ‘registers voor de dienst der Genie’ zoals ze officieel heten, werden alle militaire werken in het ressort zo volledig mogelijk in hun onderdelen beschreven. Alles werd verduidelijkt met behulp van tekeningen.

Belangstelling? Dan wil je vast weten welke registers van militaire werken je in het BHIC kunt raadplegen. Dat zijn die van onder meer Breda, Dordrecht, ’s-Hertogenbosch, Middelburg en Willemstad.