"Een karretje op de zandweg reed"

En het vonnis luidt… 

Ter gelegenheid van het online gaan van 6500 vonnissen en akten afkomstig van de vredegerechten Boxmeer en Ravenstein, schotelen we je hier een maand lang élke maandag een bijzondere zaak voor! Volgende week alweer het laatste verhaal...

   

"Een karretje op de zandweg reed"

Inderdaad, zo heette vroeger een kinderliedje. Het gaat over een voerman die lag te slapen in de kar en het paard dat zelf de weg naar huis wist. Dat dit niet zo onwerkelijk is als het lijkt, blijkt uit een vonnis uit het vredegerecht van Ravenstein. Dit keer dus geen verhaal over een brutale dame of criminele heer, maar over de onschuldige zwijmelarijen van Jacobus. Maar óf deze zo onschuldig waren?

Zo moet het er ongeveer uit hebben gezien, toch is dit niet Jacobus Geene. Deze foto is omstreeks 1920 genomen op een landweggetje in de Gemullehoekenweg in Oisterwijk (foto BHIC)

Jacobus Geene wordt geboren op 2 oktober in het jaar 1800 in Oud Zevenaar. Hij is nog net geen 25 als hij als voermansknecht werkt bij de heer Van der Ven in de Zoutkeet te ’s-Hertogenbosch. We komen er in dit vonnis trouwens niet achter bij welke Bossche zoutkeet hij werkt, maar het zou best wel eens zoutkeet De Bloem op het Ortheneinde kunnen zijn. Jacobus heeft het druk en voelt zich erg verantwoordelijk voor de goederen die hij op zijn wagen vervoert.

Het verhaal speelt zich af op een zonnige vrijdagmiddag op twee september in 1825. De heren Pex en Van de Ven van de Marechaussee in Grave keren terug naar hun kazerne, zich verheugend op het naderende weekend hoewel ze op zaterdag uiteraard ook nog paraat moeten staan.

Fragment uit het vonnis

Plotseling valt hun blik op een slingerende paardenkar op de grote weg bij Schaijk. Dichterbij gekomen, treffen ze voerman Jacobus Geene slapend aan op de kar. In de archieven kunnen we niet opmaken of ze hem kruisen of dat ze beiden dezelfde richting uitgaan.
Hoe dan ook, Pex en Van de Ven kijken elkaar verbaasd aan en weten meteen wat hen te doen staat. Heel voorzichtig brengen ze het paard tot stilstand, geven de voerman een flinke por en vragen hem wat dit wel niet te betekenen heeft. Een proces verbaal wordt opgemaakt. Jacobus, nog half slapend, heeft op dat moment geen verklaring voor zijn middagdutje. Zou het komen door het slaapverwekkende, eentonige ritme van de paardenstappen? Door het zware werk als voerman of droomde hij misschien van zijn mooie Cornelia en de naderende huwelijksnacht?

De overlijdensakte van voermansknecht Jacobus Geene...

Uit de huwelijksakte van Jacobus Geene blijkt namelijk dat hij de volgende dag naast zijn bruid op de trappen van het stadhuis in ’s-Hertogenbosch zal verschijnen. Maar let wel, trouwe lezers, zo onschuldig is dit alles niet. Immers, een wettelijk huwelijk geeft nog geen recht op het ‘consumeren van het huwelijk’. Dat mag pas na het kerkelijk huwelijk.