Ssst! Luister naar 't verhaal van 't archief...

Kilometers en kilometers aan archiefdozen heeft het BHIC in haar depots staan. In al die dozen zitten meerdere archiefstukken; ieder stuk vertelt z'n eigen verhaal. Zo nu en dan staan we stil bij zo'n stuk en leggen ons oor te luister. Wat is het verhaal van deze akte van adoptie?

...een deel uit de akte van adoptie...

Joachimus George Le Sage ten Broek, 63 jaar, oud notaris in Grave gehuwd met Wilhelmina van Lil, zonder beroep in Grave heeft uit hoofde van vriendschap aan Josue Witz meerderjarige zoon van Frederik Witz in leven bierbrouwer in Mulhausen, Frankrijk overleden 27 november 1818 en Elisabeth Friess overleden Mulhausen 5 mei 1815 aan Josue gedurende de zes jaar van zijn minderjarigheid onafgebroken bijstand en ondersteuning gegeven en adopteert hem nu. Zijn vrouw en de geadopteerde geven er blijk van het hier mee eens te zijn. 

Opgemaakt in Grave op 26 september 1838, zo lezen we. Echt wereldschokkend is het niet. Een jongeman wordt geadopteerd door een kinderloze notaris en zijn vrouw. Maar waarom? De oud-notaris is Joachim Le Sage ten Broek. Schrijver, journalist, historicus én bevlogen strijder tegen de achterstelling van katholieken. Door zijn achtergrond weten we meer over de reden tot adoptie.

Le Sage heeft in Loosduinen een kindergesticht. In 1826 komt daar de elfjarige Josué Witz. De jongen valt op door zijn intelligentie en krijgt daarom les van Le Sage zelf. Omdat Le Sage lijdt aan een ernstige oogziekte laat hij Witz steeds vaker zijn lectuur voorlezen en dicteert zijn artikelen en correspondentie. Josué zou Le Sage ten Broeks trouwste medewerker worden.

...ondertekening van de adoptieakte; het bibberige handschrift van Le Sage verraadt zijn oogziekte...

In 1840 gaat een grote wens van Le Sage ten Broek in vervulling. Op loopafstand van zijn woonhuis in de Bagijnenestraat komt een drukkerij. Witz wordt de bedrijfsleider. Sindsdien staat op zijn tijdschriften vermeld dat zij gedrukt zijn 'ter drukkerij van Josué Witz'. Als Le Sage in 1847 plots overlijdt, is dat een zware slag voor Witz. Hij wist al wel dat Le Sage een jaar tevoren zijn eigen bidprentje gemaakt.

Witz meldt de dood van Le Sage ten Broeks dood in de tijdschriften 'Godsdienstvriend' en de 'Catholyke Nederlandsche Stemmen'. 'Le Sage is niet meer', schrijft hij aangedaan, waarna hij een bewogen opsomming geeft van de vele verdiensten en deugden van zijn pleegvader: 'hij bleef op het slagveld temidden van den strijd; hij viel, om het zoo uit te drukken, met de wapens in de vuist.'