Nederland - Brazilië: Niet altijd voetbal

Slaven in Brazilië omstreeks het midden van de zeventiende eeuw

Het EK staat voor de deur en Nederland is er klaar voor. Straten zijn in oranje gehuld, de giveaways van supermarkten zijn niet aan te slepen en dames hebben hun Bavaria-jurkje gestreken en wel in de kast hangen. Iedereen hoopt op een topprestatie van “onze jongens” en denkt stiekem terug aan die glanzende overwinning tijdens het WK voetbal in 2010, toen de twee beste teams van de wereld het tegen elkaar op moesten nemen. Nederland – Brazilië: 2 - 1. Heel lang geleden hadden we een andere verbintenis met Brazilië…

In 1828 zeilen 125 Braziliaanse schepen de haven van Rio de Janeiro uit en varen 24 Nederlandse koopvaardijschepen diezelfde haven binnen. Twee jaar later is deze activiteit flink verminderd en arriveren er nog maar acht Nederlandse schepen in Rio, terwijl slechts 21 Braziliaanse schepen de haven verlaten.

Deze cijfers zijn te lezen in de handelsverslagen die de Bosschenaar Jonkheer E.M.A. Martini, vice-consul bij het consulaat-generaal en de diplomatieke missie in Brazilië tussen 1826 en 1836 naar het vaderland stuurde. Martini geeft niet alleen cijfers, hij verklaart ze ook. 

Zo hebben de Nederlandse schepen in 1828 onder andere bedrukte katoenen stoffen, geweren, kaas en jenever aan boord en gaan de Braziliaanse schepen op weg naar de Afrikaanse kust. Ze keren terug met bijna 48.000 slaven, van wie er onderweg ruim 2.500 sterven en meer dan 1.200 door kopers worden geroofd. Per 1 maart 1830 wordt de slavenhandel voor Brazilië verboden en daalt de afzetmarkt voor Nederlandse stoffen en geweren.

Wanneer je meer onthullende feiten wilt lezen, of wanneer je wilt weten wat Martini in 1831 tijdens de lange bootreis terug naar huis schreef over de Braziliaanse volksaard en andere kwesties, verdiep je dan eens in de collectie Martini te vinden in de studiezaal van het BHIC.

Oh ja, voor de voetballiefhebbers onder ons nog even dit YouTube-filmpje om die spannende wedstrijd in 2010 weer vers op het netvlies te krijgen. Per slot van rekening begint geschiedenis bij gisteren ;-)