Geen paardenvlees maar warme broodjes...

 Frauduleuze praktijken van de buijten backers in 1646...

“Versoeckende dat daerinne mach worden versien, tsy bij ordonnantie dat de voorschrevene buijten backers henne ovens sullen hebben te breecken ende destrueren ofte andersin te door soldaten te doen breecken ende demolieren.” Dit fragment komt uit een besluit dat op 16 januari 1646 werd genomen om de frauduleuze praktijken van bakkers rond ’s-Hertogenbosch in de kiem te smoren. Gevonden in één van de ruim 22.000 resoluties van de Raad van State die het BHIC in ’s-Hertogenbosch vandaag online heeft gezet. Zij bieden een schat aan informatie over personen, plaatsen en gebeurtenissen.

De doorzoekbaarheid van deze prachtige bron hebben we te danken aan archiefonderzoeker Henk Beijers, die vrijwel dagelijks op de studiezaal van het BHIC is te vinden om interessante archieven voor het publiek makkelijk toegankelijk te maken.

De Raad van State was tijdens de Republiek het uitvoerend orgaan van de Staten-Generaal. Alle besluiten die op de zittingen van de Raad van State werden genomen, werden vastgelegd in resoluties. De resolutieboeken van de Raad van State geven veel informatie over bijvoorbeeld alle vestingsteden met forten en schansen in den lande van noord naar zuid van Bourtange naar Sluis in Zeeuws-Vlaanderen, over militaire functionarissen van soldaat tot generaal, ingenieurs, aannemers en opzichters van vestingwerken, kerkelijke functionarissen als predikanten en roomse geestelijken uit die periode, over allerhande militaire informatie en noem maar op.

Via www.bhic.nl/akten (klik op ‘Raad van State’) kun je de samenvattingen van de resoluties over de jaren 1629 – 1713 doorzoeken. Het gaat daarbij om een selectie, namelijk alleen om resoluties die de Meierij van 's-Hertogenbosch. 

Slimme buijten backers
We gaan terug naar de bovengenoemde fraudezaak van de buijten backers, want wat was hier precies aan de hand? De fraudezaak speelde zich af in de tijd dat de impost van brood (soort belasting) werd verpacht aan pachters binnen de stadsgrenzen van ‘s-Hertogenbosch. Maar ondanks dat er heel wat graanproducten werden verhandeld, zagen de pachters geen enkele penning! Ze vertrouwden het niet en wat bleek? In Vught en Rosmalen, net buiten de Hinthamerpoort, waren vier of vijf bakkerijen bijgekomen. Zij bakten dag en nacht in (te) grote ovens en voerden de productie flink op. Met hun warme broodjes voorzagen zij niet alleen hun eigen omgeving. Zij spanden ook ruiters, vrouwen en kinderen voor hun karretje om brood de stad binnen te ‘smokkelen’... Zelfs zwervers werden geritseld en ingezet om het brood van de karren te laden en stiekem de stad in te voeren. Zo wisten deze buijten backers er een slaatje uit te slaan.
Dat kon niet onopgemerkt blijven. Het regende dan ook klachten van de pachters en medestanders van ’s-Lands gemaal van ’s-Hertogenbosch. “En als de buijten backers niet heel snel hun ovens afbreken, dan zullen de soldaten ze wel komen slopen…”

Wil je meer weten over het online gaan van de resoluties van de Raad van State? Kijk dan hier

De resolutieboeken van de Raad van State bieden een schat aan informatie over personen, plaatsen en gebeurtenissen.

Archiefonderzoeker Henk Beijers aan het werk in het BHIC

Ter gelegenheid van het online gaan van de resoluties van de Raad van State, schotelen we je de komende weken op deze blog nog een paar bijzondere anekdotes uit besluiten voor! 

Wil jij meer weten over sjoemelen door de jaren heen? Kijk dan ook eens hier:
Tarwebloem als smokkelwaar
Romantisch smokkelen