 |
| Belegering van de vestingstad Grave door Maurits in 1602 |
De meeste bezoekers en vrijwilligers van de locatie Grave en sommige uit Den Bosch zullen mij misschien wel kennen, maar ik zal me toch even kort voorstellen. Mijn naam is Lisette Kuijper, 24 jaar, nét afgestudeerd archivaris en sinds 2011 werkzaam bij het BHIC, eerst als archiefassistent in Den Bosch en later als studiezaalmedewerker in Grave. Het afgelopen half jaar heb ik hard gewerkt aan mijn scriptie voor de opleiding Archiefwetenschap. Inmiddels heb ik het diploma op zak en sinds februari werk ik weer op de studiezaal van het BHIC in Grave.
De afgelopen maanden heb ik mij gebogen over vele Graafse archiefstukken van honderden jaren oud; soms afgebrokkeld, soms zwartgeblakerd en soms nauwelijks leesbaar. Dit onderzoek resulteerde in mijn scriptie, die ook is opgenomen in de bibliotheek van het BHIC onder de titel 'Graven naar de oorspronkelijke orde? Vergelijkend onderzoek naar de inventarisaties van het stadsarchief van Grave (1290-1810)'
De afgelopen maanden heb ik mij gebogen over vele Graafse archiefstukken van honderden jaren oud; soms afgebrokkeld, soms zwartgeblakerd en soms nauwelijks leesbaar. Dit onderzoek resulteerde in mijn scriptie, die ook is opgenomen in de bibliotheek van het BHIC onder de titel 'Graven naar de oorspronkelijke orde? Vergelijkend onderzoek naar de inventarisaties van het stadsarchief van Grave (1290-1810)'
Elke week licht ik een tipje van de sluier op van dit scriptieonderzoek. Deze keer staat in het teken van de ontwikkeling van het Graafse stadsbestuur. En vooral: hoe kom je deze ontwikkeling tegen in de documenten van het stadsarchief?
Burgemeesters, schepenen en 'geswoorenen'
Het grootste gedeelte van het onderzoek naar het stadsbestuur is gebaseerd op bevindingen in de Graafse stadsrekeningen van de periode 1421-1810, waaruit enkele steekproeven zijn genomen. Zo kwam ik onderstaande afbeelding tegen in een rekening uit 1563, waar keurig de samenstelling van het stadsbestuur wordt weergegeven:
 |
| Samenstelling van het Graafse stadsbestuur in 1563: twee burgemeesters, zeven schepenen en acht 'geswoorenen' |
Na enige oefening in het oud schrift kon ik steeds meer rekeningen lezen en zo kwam ik erachter dat de structuur van het Graafse stadsbestuur gedurende de eeuwen nauwelijks is veranderd. Vrijwel altijd was er sprake van twee burgemeesters, zeven schepenen, een stedelijke raad met 'geswoorenen', een ambtman en één of meerdere schouten. Een groot verschil met de huidige tijd was het feit dat er tot en met de 18e eeuw geen sprake was van een scheiding van de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht. Het meest duidelijk kwam dit naar voren bij de ambtman, die taken had op al deze drie gebieden. Zo was hij verantwoordelijk voor de uitvoer van wetten, handhaving van de openbare orde en ook de weduwen en wezen van Grave vielen onder zijn zorg.
Groeiende stadsrekeningen
De serie stadsrekeningen bevatten ook een schat aan informatie over alle functionarissen die in dienst waren van het stadsbestuur Grave. Elke rekening bevat immers een onderdeel met uitbetaling van vergoedingen of lonen, waarbij ook de betrokken particulieren of functionarissen worden genoemd. In onderstaande grafiek wordt duidelijk dat er steeds meer verschillende functionarissen in Grave werden aangesteld:
 |
| Groei van het aantal functies in Grave per stadsrekening in de periode 1421-1810 |
De meest explosieve groei vond plaats tussen 1450 en 1650 en is vooral op het gebied van de zorg en op het militaire terrein zichtbaar. Dit is bijvoorbeeld te zien aan de komst van keurmeesters, vroedvrouwen, stadsdokters en steeds meer officieren.
De omvang van de geraadpleegde stadsrekeningen geeft de groei in het aantal taken en functies van het stadsbestuur goed weer. In 1421 beslaat de rekening slechts enkele pagina's (zie de rode pijl), terwijl er in 1650 een dik pak papier bewaard is gebleven. Dit is een mooi voorbeeld van de directe relatie tussen een groei in de organisatie en het aantal handelingen (taken) en daardoor een grotere hoeveelheid documenten.
 | |||||
| Rekening uit 1421 (zie rode pijl) |
 |
| ...eentje uit 1563 |
 |
| ... en ten slotte het dikke pak papier uit 1650 |
Volgende week: serviesrekeningen
Naast de algemene ontwikkeling van het Graafse stadsbestuur en zijn taken heb ik specifiek onderzoek gedaan naar alle handelingen rond de servies- en logiesgelden in Grave. Deze handelingen waren uniek voor Grave als vestingstad. Volgende week meer over de bijzondere documenten rond dit werkproces...
Vind je dit interessant? Lees dan ook:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten