Photoshoppend de geschiedenis weerzien

De Kleine Aarde in Boxtel toen en nu - klik voor een vergroting

Loop met een boekje vol oude ansichtkaarten door de straten van je dorp of stad en je staat versteld van dat wat was en dat wat is. Ongelofelijk hoe snel onze omgeving verandert, maar ook prachtig om te zien hoe bijvoorbeeld oude gebouwen uit het boekje soms nog steeds het huidige straatbeeld sieren.

Zou je oude en nieuwe foto's over elkaar heen leggen, dan valt dit pas goed op. En dat is precies wat je op internet veel ziet gebeuren, zoals deze foto's van Oss bewijzen, gemaakt door studente Ivy Mik. Op het BHIC zijn we dol op dit soort foto's. Kijk maar eens naar de foto hierboven van De Kleine Aarde in Boxtel. Daarop zie op de achtergrond niet alleen de nieuwbouwhuizen, maar rechts ook het zogenoemde bolhuis (zie je de 'nieuwe' weerspiegeling in het water van deze 'oude' woning?) en de inmiddels verdwenen zonnecollector links daarvan.

Theorie en praktijk
Die zonnecollector warmde in theorie het water op voor het bolhuis (een zelfvoorzienende kringloopwoning) die als grote publiekstrekker gold voor het inmiddels gesloten ecopark. In theorie, want in de praktijk werkte de collector niet, dus lekker douchen was er voor de bewoner van het bolhuis niet bij. Toen nog experimenteel, maar tegenwoordig vormen zonnepanelen een vertrouwd gezicht op onze daken. Meer lezen en zien van De Kleine Aarde en het bolhuis? Dat kan op de website van Andere Tijden.

Terug naar de foto. Die is samengesteld uit een oude foto uit 1975 en een nieuwe foto, gemaakt door mijn collega Mariët (zie de beide foto's hieronder). En hoe knutsel je die foto's nou zo mooi in elkaar? Iedereen kan het leren, met een beetje geduld en enige handigheid in het gebruik van software voor beeldbewerking. Toegegeven, als je nog nooit met dergelijke software (denk aan Photoshop en zo) hebt gewerkt, dan heb je wat extra geduld en oefening nodig. Maar het is beslist niet onmogelijk en bovendien leuk om te doen.

De Kleine Aarde in Boxtel in 1975...

...en in 2014

Recept voor een fotometamorfose
Wat heb je nodig? Een oude foto, een nieuwe foto (liefst zoveel mogelijk vanaf hetzelfde standpunt genomen als de oude foto) en natuurlijk de software. Belangrijk is dat die software om kan gaan met 'lagen' of in het Engels layers. Dat kan met het al genoemde Photoshop, maar bijvoorbeeld ook met Paint Shop Pro, dat ikzelf heb gebruikt.

Op de schermafdruk hieronder (klik om te vergroten) zie je rechtsonder de twee lagen waarmee ik in dit voorbeeld heb gewerkt. Eigenlijk bouw je met lagen dus laag voor laag een nieuw plaatje op, op basis van bestaande beelden. Je kunt de lagen onafhankelijk van elkaar verschuiven en bewerken, zonder dat je de pixels op andere lagen daarmee in de prut helpt of verandert. Je kunt lagen bovendien deels transparant maken of er delen van wegknippen, zodat onderliggende lagen zichtbaar worden. En dat laatste is precies wat we nodig hebben! We willen dus eigenlijk de oude foto als onderste laag, met daarbovenop een laag met bepaalde delen van de nieuwe foto. Of andersom natuurlijk, dus de nieuwe foto met daarop een deel van de oude foto. Ik koos zelf voor het eerste, zoals je hieronder ziet:

Oud en nieuw in lagen precies over elkaar heen schuiven

Schuif beide foto's dus als lagen over elkaar en speel met de transparantie, zodat je ze door elkaar heen ziet en je ze precies over elkaar heen kunt zetten. Je zult de ene foto waarschijnlijk wat moeten vergroten, de ander wat moeten verkleinen en je zult misschien aan het einde wat randen moeten wegknippen. Ik zal niet precies uitleggen hoe dat allemaal gaat, want dit is geen cursus Photoshop en ieder programma werkt weer net iets anders.

Dan is het nu tijd om van de foto die bovenop ligt bepaalde delen weg te poetsen, zodat de foto daaronder zichtbaar wordt. Zie de volgende schermafdruk:

Voorgrond (nieuw) wegpoetsen zodat achtergrond (oud) zichtbaar wordt

Paint Shop Pro heeft daarvoor een speciaal stukje gereedschap: de background eraser (andere programma's hebben vast ook zoiets). Daarmee krijg je als het ware een digitaal gummetje tot je beschikking waarmee je pixels kunt gaan wegpoetsen. Op de schermafdruk zie je dat van de nieuwe foto (die bovenop ligt) bepaalde delen zijn weggegumd (zie het venstertje met de beide lagen rechtsonder, waar je in de nieuwe foto een witte poetsvlek ziet) waardoor de oude foto (die onderop ligt) weer zichtbaar wordt.

In de knoppenbalk bovenin zie je dat je niet zomaar een gummetje tot je beschikking hebt, maar een multifunctioneel exemplaar: je kunt allerlei handige dingen instellen. Hoe groot wil je de gum hebben, hoe scherp moeten de gumranden zijn (het mooiste vind ik om een soort verloopje tussen oud en nieuw te krijgen) en zo meer. Met dit soort opties moet je een beetje spelen en al doende leert men.

En als het resultaat je niet bevalt, dan is het gummetje zelfs een tovergum, want (in ieder geval in Paint Shop Pro!) kun je door te gummen met de rechtermuistoets - normaal gebruik je de linker - het weggegumde deel van de foto weer terughalen. Daarmee kun je dus gumfouten ongedaan maken. Je zult merken dat het instellen van de transparantie helpt om goed te zien waar je mee bezig bent. Je wilt niet te veel weggummen, maar ook niet te weinig. Uiteindelijk een beetje transparantie overhouden kan trouwens ook geen kwaad, zoals deze foto's van Veghel mooi laten zien.

Zelf proberen
Leuk om te doen, prachtig om naar te kijken! Wil je eens met onze oude foto's oefenen? Dat kan! Geef via info@bhic.nl (o.v.v. fotometamorfose) je favoriete oude foto uit onze database door en – als wij de rechten hebben op deze foto – komt de scan zo snel mogelijk naar je toe - gratis natuurlijk. Dan mag jij je uitleven op de foto en tonen wij het eindresultaat op Facebook, Twitter, Flickr en deze weblog. Meerdere foto's mag ook hoor. En andere creatieve uitingen ook. Misschien kleur je oude foto's liever in, zoals met deze foto's van Sint-Oendenrode is gebeurd?

We zijn benieuwd naar jouw fotometamorfoses. Succes!

Kijk ook eens naar
- Oproep: geef onze foto's een metamorfose
- Ghosts of History: geschiedenis is overal!
- Rooi staat er gekleurd op!