Blik op "oorlog in blik"

Zwartwitbeelden van drie spelende meisjes in een achtertuin, ergens in Nederland tijdens de oorlog. Ogenschijnlijk een zorgeloos tafereel maar niets is minder waar. Eén van de kinderen is ondergedoken en wordt na een paar weken weer door haar ouders wordt opgehaald omdat ze haar te zeer missen. Talloze pogingen nà de oorlog om het meisje en/of haar ouders te achterhalen, leverden niets op. Het was één van de schrijnende voorbeelden die aan de orde kwam tijdens een bijeenkomst van NIOD en Beeld & Geluid op 28 mei. 

Tijdens deze bijeenkomst vond de lancering plaats van het nieuwe Oorlog in Blik-platform. Edwin Klijn van Netwerk Oorlogsbronnen nam zijn toehoorders - waaronder Andere Tijden-bedenker Ad van Liempt - mee op "bronnensafari". Aan de hand van een filmfragment van Jeugdige pioniers naar het Oosten (1942) ging Klijn op zoek naar het verhaal àchter het fragment. In diverse kranten, publicaties van de ondergrondse pers, fotomateriaal, affiches en brochures vond hij uiteenlopende informatie waar onder meer uit bleek dat een aantal jeugdstormers doorstroomden naar de Waffen SS. Verder lichtte Klijn een tipje op van de toekomstplannen van netwerk Oorlogsbronnen: uiteindelijk wil zij hét kenniscentrum over oorlogsbronnen worden.

Historicus en beeldonderzoeker René Kok wees op het belang van amateur-filmbeelden. Vertoonde het Polygoonjournaal begin 1940 nog beelden dat het Nederlandse leger helemaal klaar was voor een Duitse inval, amateurbeelden van soldaten die op een bijna aandoenlijke manier aan het oefenen zijn, geven een heel andere indruk. Ook liet Kok zien hoe de beelden steeds grimmiger werden, naarmate de oorlog vorderde. Bovendien gaan beelden soms een eigen leven leiden. Het fragment van het meisje tussen twee schuifdeuren in een wagon op transport, was voor Lou de Jong hét beeld van de jodenvervolging. Inmiddels blijkt dat het meisje niet Joods was maar een Romasinti. "Soms weten we heel weinig van beelden, een andere keer dénken we het te weten en dan gaat het toch om iets anders", aldus Kok.

Een heel andere invalshoek kwam van Jesse de Vos, werkzaam als Wikicoördinator bij Beeld en Geluid. De Vos wees op de overeenkomstige doelstelling van Wikipedia en archieven; namelijk het vrijelijk gebruikmaken van kennis. Wikipedia en Wikimedia zijn vanwege hun bereik krachtige partners om archiefmateriaal te verspreiden.   

Vind je dit interessant? Lees dan ook:

- Alledaags leven tijdens de oorlog

- De Ordedienst