maandag 21 juli 2014

Gevluchte Scheutisten in Esch

Impressie van gevluchte Belgische studenten op Sparrendaal in Vught. Wegens ruimtegebrek werden andere Belgische vluchtelingen in Esch opgevangen.


In zijn verslag van zijn bezoek aan de gemeente Esch op 4 juni 1915 schrijft de Commissaris van de Koningin over de Belgische vluchtelingen 'de bewoners van het missiehuis te Scheut zijn naar Esch gevlucht; daar verblijven thans 3 paters, 25 novicen en een paar knechts.'

Opvang Belgische Scheutisten in Esch en in Vught
Daarmee worden de Missionarissen van Scheut in Anderlecht onder Brussel bedoeld. In Vught hadden zij in 1899 landgoed Sparrendaal aangekocht en daar een buiten-klooster en seminarie voor Nederlandse missionarissen opgericht. Blijkbaar was daar niet genoeg ruimte om alle gevluchte Belgische studenten en hun leraren op te vangen. Daarom huurde de rector dichtbij huis in Esch - de vluchtelingen konden dan op Sparrendaal een handje helpen - twee huizen en een schuur. 

Tussen 12 oktober 1914 en begin 1916 was het een komen en gaan tussen Esch en Vught van Scheutisten, priesters en studenten uit Leven en andere Belgische steden. 

Vele van bovenstaande vluchtelingen waren Scheutisten uit Anderlecht in Brussel

Behulpzame burgers
De namen van deze vluchtelingen staan op lijsten, die zich bevinden in het archief van het gemeentebestuur van Esch (toegang 5002, inv.nr. 1293). Daaronder was ook een aantal burgers. Dit zijn de huizen, waar de vluchtelingen onderdak en voedsel kregen. De gemeente Esch kreeg 30 cent per dag aan rijkssteun voor elke vluchteling:

Wijk A 17 bij het gezin van J.W. van Exsel

Wijk A 29 en A 30 bij de Missionarissen Onbevlekt Hart van Maria ofwel Scheutisten. Hier hebben 56 priesters en studenten onderdak gevonden, die vandaar uit weer vertrokken zijn naar Londen en Sparrendaal in Vught. Blijkbaar zijn dit de twee huizen die de rector van Sparrendaal in Esch gehuurd had. Hoofdbewoner was leraar-missionaris Petrus F.H. Palmen (later in China gewerkt), sinds 1903 Scheutist op Sparrendaal, die hier van 28-12-1914 t/m 6-5-1915 de dagelijkse leiding had. Ook verbleef hier Gustaaf Drossens, een beroemd Scheutist-fotograaf die indrukwekkende beelden van de Eerste Wereldoorlog heeft vastgelegd. Op 8 februari 1915 waren vele priesters en studenten naar Londen vertrokken. 

Wijk B 36 bij het gezin van A.J.W. van Haaren

Wijk B 37 bij het gezin van A. Spooren

Wie de huidige adressen kent van deze huizen, of daar onderzoek naar wil doen, is van harte welkom!

Deze weken verschijnt er elke maandag een blog over de Eerste Wereldoorlog in Brabant. Houd de weblog in de gaten en maak kennis met Brabantse zaken tijdens de Eerste Wereldoorlog!

Vind je dit interessant? Lees dan ook:


1 opmerking:

BHIC zei

Martien Verreijt, kenner van Esch, leverde de volgende informatie over de adressen waar de Scheutisten verbleven, aan:

A17 is Koningsweg 1, De Essche Hoeve. Eigendom van de familie Cornelis v.d. Laar. Waarschijnlijk huurde Johannes Wilhelmus van Exsel het pand.

B36 en B37 zijn 2 twee-onder-een-kapwoningen nu resp. Postelstraat 14 en 12

A29 en A30 zijn 2 twee-onder-een-kapwoningen nu resp. Dorpsstraat 30 en 28

Dank voor je bijdrage, Martien!