Raadsels rond een vers uit "De Groote Oorlog"

Dit gedicht is van rond de Eerste Wereldoorlog en is nu 100 jaar oud. Adriana van der Velden leerde het van haar moeder toen ze twaalf jaar was

De inmiddels 80-jarige Adriana van der Velden-Van Gerven uit Valkenswaard leerde als jong meisje bovenstaand gedicht van haar moeder. Dat gedicht heeft haar tot op de dag van vandaag nooit meer losgelaten. Heemkundekring Weerderheem in Valkenswaard stuurde het ons, nieuwsgierig naar de oorsprong van dit indringende vers. Het werd rond het begin van de Eerste Wereldoorlog verspreid. Help je ons mee zoeken naar de herkomst ervan? 

De moeder van Adriana, de kleine Delphina Maria Leonia Bouillart, wordt op 8 november 1903 geboren in het Belgische Retie. Als elfjarig meisje vlucht ze in 1915 tijdens de Eerste Wereldoorlog met haar moeder Marie Catherina Bouillart-Maes en met haar broertjes en zusjes naar Valkenswaard. Haar vader, Victor Arnold Bouillart, zit dan al een jaar in Valkenswaard. Delphina is twaalf als haar moeder haar een gedicht leert over de "Groote Oorlog". Na de oorlog besluit het Belgische gezin zich definitief te vestigen in Valkenswaard. 
Jaren later trouwt Delphina met Antonius van Gerven en samen krijgen ze twee mooie dochters: Maria en Adriana. Delphina vertelt haar dochters veel over de oorlog en leest gedichten voor, waaronder het vers dat haar eigen moeder haar had geleerd... Dat 'vers van de Groote Oorlog'  zal een onuitwisbare indruk achterlaten bij Adriana. Er is alleen zo weinig over bekend. Wie heeft het geschreven en wat is de herkomst van dit mooie vers?  Wie helpt haar (en ons) bij deze zoektocht? 

Gezinskaart van de familie Bou(i)llart-Maes in Valkenswaard, Delphina, de moeder van Adriana van der Velden-Van Gerven, was het derde kind uit het gezin

Over de naam en de geboorteplaats is trouwens nogal verwarring. Op de vluchtelingenlijst staat Bouillart met een i. Maar op de gezinskaarten staat er altijd Boullart zonder i. Hebben ze bij de inschrijving in het bevolkingsregister in Valkenswaard op 22 april 1915 officiële gegevens moeten overleggen?

Fragment van de lijst van Belgische vluchtelingen met vermelding van het gezin Bou(i)llart-Maes

Schoolkinderen voor de school op Vluchtoord Uden (foto: BHIC)

Tijdens de Eerste Wereldoorlog kwamen honderdduizenden vluchtelingen, vooral vanuit België, om voor korte of langere tijd een veilig heenkomen te zoeken. Het gezin Bouillart vluchtte naar Valkenswaard en settelde zich daar. Veel vluchtelingen vestigden zich in Vluchtoord Uden. Dit was eerder een nederzetting dan een kamp. De bewoners konden zich gaan voelen als burger van een gewoon dorp en wel een met een uitgesproken Belgisch karakter. 

Deze weken verschijnt er elke maandag een blog over de Eerste Wereldoorlog in Brabant. Houd de weblog in de gaten en maak kennis met Brabantse zaken tijdens de Eerste Wereldoorlog!

Vind je dit interessant? Lees dan ook:
- Vluchtoord Uden
- Bijzondere vluchteling in Esch