Opgepast: onbekwame veldwachters!

Veldwachters in uniform in Erp, circa 1920-1930

Tegenwoordig wordt er veel gepleit voor meer 'blauw op straat' om de burgers in het gareel te houden. In de negentiende eeuw was dit niet anders. De huidige politieagenten werden vroeger 'veldwachters' genoemd en zij waren verantwoordelijk voor het handhaven van de openbare orde in kleinere plattelandsgemeenten. Niet iedereen was echter geschikt om boeven te vangen en overtredingen te bestraffen, zo bleek geregeld in Boxmeer...

Onbekwaam, oud en inactief
Op 27 oktober 1855 viel er een brief bij het gemeentebestuur van Boxmeer op de mat met daarin een advies om veldwachter P. van den Hoek, 69 jaar oud, te pensioneren. De Commissaris van de Koningin van Noord-Brabant schreef deze brief, zodat de gemeenteraad de aanstelling van Van den Hoek onder de loep zou nemen.  Hij voegt daaraan toe dat 'zonder krachtige geschikte en ijverige veldwachters, eene behoorlijke bescherming der eigendommen ten plattenlande onmogelijk is.'

De oude en inactieve veldwachter Van den Hoek moest maar eens met pensioen gaan!

Bij de brief was een uittreksel uit de staat der veldwachters in Noordbrabant gevoegd, waarin door de Officier van Justitie en de Procureur-Generaal redenen werden opgesomd waarom de Boxmeerse veldwachter ongeschikt werd geacht en moest worden vervangen. De officier van justitie beschrijft Van den Hoek als 'oud, geheel onbekwaam en volstrekt inactief.' De Procureur-Generaal doet nog een duit in het zakje en concludeert: 'behoort te worden gepensioneerd.'

Wangedrag
Peter van den Hoek was niet de enige ongeschikte veldwachter in Boxmeer. In juli 1878 schreef de Officier van Justitie opnieuw een brief, waarin hij zijn verbazing uitte over het feit dat P. Heijnen opnieuw tot veldwachter te Boxmeer zal worden aangesteld. In januari van dat jaar was Heijnen juist ontslagen op uitdrukkelijk verlangen van de burgemeester wegens 'gebleken wangedrag'!

De Officier van Justitie is op zijn zachtst gezegd niet blij met deze benoeming en hij raadt de burgemeester alsnog aan de man niet opnieuw aan te nemen: 'Het heeft mij reeds verwonderd dat dit laatste ontslag eervol is geweest na al het voorgevallene, maar dat men thans dien geheel ongeschikten persoon weder wil zien aangesteld, dit acht ik onverklaarbaar. Hoe kan die man die door zijn wangedrag alle achting en prestige in zijne gemeente moet hebben verloren, weder naar behooren en met vrucht als politiebeambte in zijne gemeente optreden?'

Liever geen veldwachter!
Het volgende advies in zijn betoog is wel heel stellig: 'Is er geen andere veldwachter te bekomen, dan zoude ik zeggen, liever geen veldwachter, dan zulk een veldwachter.'
Aan dit advies wordt echter geen gehoor gegeven. op 6 augustus 1878 wordt P. Heijnen opnieuw aangesteld als veldwachter voor de tijd van één jaar. 

P. Heijnen tóch opnieuw aangesteld

Uit het archief van de gemeente Boxmeer blijkt dat Heijnen nog veel langer dan één jaar politieagentje mocht spelen. Pas in 1893 werd hij ontslagen en ook dit keer gaat het om een eervol ontslag. Ondanks al zijn wandaden uit het verleden heeft hij de schijn kennelijk hoog weten te houden.

'Varieuze zweeren'
Niet zijn wandaden, maar zijn 'ziekelijken toestand' is debet aan zijn ontslag in 1893. Dit blijkt uit een doktersbriefje dat bewaard is gebleven. De dokter vermeldt hierin dat 'bij hem de beide beene met varieuze zweeren bedekt zijn en de voeten, dat het gaan gedurende een korte tijd hem onmogelijk is. Dat hij vol rhumathisme is, en zoodoende des nachts niet buitenshuis kan werken; dat hij de hooge jaren van 72 jaren heeft.' Het briefje is geschreven op 2 mei 1892, maar pas op 7 april 1893 wordt Heijnen ontslagen. Misschien heeft de Boxmeerse gemeenteraad hem nog even willen kwellen door hem met zijn kwaaltjes nog een paar maandjes door te laten ploeteren. Wellicht heeft Heijnen dus toch nog zijn verdiende loon gekregen...

Het doktersbriefje met de kwaaltjes van Heijnen

Vind je dit interessant? Lees dan ook:
- Crime passionel in Wanroij? 
- Familiedrama in Boxmeer