"Van tijd tot teid turf steken"

...prent van het turfsteken in vroeger tijden...

Als brandstof voor eigen gebruik of om er mee de markt op te gaan: het steken van turf was onder meer in de Peel een belangrijke aangelegenheid. Maar dat betekende niet dat je dat zomaar overal kon doen.  In de schepenbank van Vught kunnen we zien wat er allemaal bij kwam kijken. Dat kan nu ook online want sinds kort staan ruim 155.000 scans van schepenprotocollen van Berlicum, Esch, Helvoirt, Schijndel, Sint-Michielsgestel, Vught en Cromvoirt online bij het BHIC. 

Hiermee is deze historische bron (van de vrijwillige rechtspraak) voor het hele lokale werkgebied van het BHIC nu voor iedereen beschikbaar. En zo kunnen we eenvoudig meelezen in het verzoekschrift van Adrianus van Lith, Abraham van Lith, Josephus van Lith, Dirk van Lith, Nicolaas Schaft, Wouterus Schaft, Geertruij Spierings, Catharina Spierings, Maria Anna Spierings de weduwe van Jan van Tiel en Catharina Geertruda Mahie, eigenaren van een hoeve te Vught.

Zij verzoeken aan het Bestuur van Brabant om een moerveld behorend tot de hoeve te mogen uitmoeren om turf te maken. Het Bestuur van Brabant geeft toestemming mits voldaan wordt aan nauwkeurig omschreven voorwaarden.

..."van tijd tot teid uittemoeren en tot turf te maken"...

Eerst moeten allerlei vormen van belastingen en cijns worden betaald voordat er mag worden vermoerd. Maar ook mag er geen uitgestoken grond of turf worden vervoerd buiten het "Koninkrijk Holland." Pas als aan die voorwaarden is voldaan, mag er daadwerkelijk turf worden gewonnen. Dit filmpje uit 1940 geeft een impressie hoe er dit aan toeging.

Het wel en wee van het leven van en met de Peel is beeldend beschreven in het boek "Mijn kinderen eten turf" van Toon Kortooms. Het beschrijft het verhaal van het echtpaar Lange met veertien kinderen, waarvan vader werkt in een turfstrooiselfabriek in de Peel en daarmee de kost voor zijn kinderrijke gezin moet verdienen.


Marilou Nillesen

Vind je dit interessant? Lees dan ook: 

- Bij de kladden

- Waterschappen in West-Brabant