 |
| ...oorlogshandelingen in Den Bosch... |
Tijdens de Oostenrijkse Successie-oorlog wemelde het in garnizoen ’s-Hertogenbosch, buiten de eigen Staatse troepen, van militairen van allerlei pluimage, regimenten en bataljons Zwitserse, Schotse, Engelse, Hannoveraanse troepen, om er enkele te noemen. In de hele Zuidelijke Nederlanden is destijds hard gevochten, zijn er veel soldaten van de hoogste tot de laagste rang krijgsgevangen gemaakt en zijn duizenden zieken en gewonden vanaf het slagveld verscheept, vaak liggend op strozakken, of over land op karren getransporteerd naar diverse hospitalen, waarvan ’s-Hertogenbosch er ook een had.
De resoluties van de Raad van State, vooral van de jaren 1746-1748 onthullen legio berichten over deze oorlogvoering. Het Bossche militaire hospitaal, onder toezicht van een zekere Arnout Walraven, heeft zoveel gewonden en zieken moeten opvangen dat de situatie op een bepaald moment nijpend werd voor de stad en men naarstig moest zoeken naar allerlei opvangplekken, omdat het vaste hospitaal overvol raakte.
Discipline was van belang, vandaar dat door Zijne Hoogheid de Prins van Oranje Nassau destijds een reglement was opgesteld voor alle militaire hospitalen in den lande.
De onderstaande 14 artikelen zijn omgezet in ons huidige taalgebruik en luidden toentertijd als volgt:
In de hospitalen zullen geen andere dan militaire patiënten worden toegelaten en geen vrouwen of kinderen [1]. Zonder permissie mogen er geen vreemden in- en uit gelaten worden [2]. Bij binnenkomst wordt iedereen nader onderzocht want men wil graag weten of er geen sterke drank of verboden fruit mee naar binnen wordt gebracht en zo ja, dan moet dit onmiddellijk afgepakt worden [3]. Het is eenieder verboden eten of drinken buiten het hospitaal te vervoeren hetgeen betekent dat iedereen die zich buiten het hospitaal begeeft zich moet laten visiteren en zal het eten en drinken dat wordt aangetroffen direct afgenomen worden [4].
Het is eenieder tevens verboden om hemden lakens etc. als andere landsgoederen te vervreemden, te versnijden of kapot te maken op straffe van een arbitraire correctie [5].
Men zal Gods H.Naam niet misbruiken, niet vloeken, niet zweren of enige muiterijen of enig geraas veroorzaken [6].
Niemand mag het hospitaal verlaten zonder verlof van de directeur onder welk voorwendsel dan ook en mocht de directeur afwezig zijn dan wende men zich tot diens gekwalificeerde vervanger [7].
Bij het uitgaan als reconvaliscent [herstelde zieke] zal ieder gehouden zijn aan te tonen dat hij noch aan zijn lijf noch in zijn haverzak enige goederen heeft die het land toebehoren [8].
Ook zal men niet vermogen enige vuiligheid op de vloeren te werpen of de vloer te bemorsen maar ordentelijk naar de gemakken moeten gaan, doch daartoe niet in staat zijnde door ziekte of zwakheid, zal eenieder zich door de oppassers moeten laten helpen; ook zijn bedden of lakens en bedsteden niet te bespuwen, maar in alles zich ordentelijk te gedragen [9].
Men zal ook geen goederen of eten of drinken uit het hospitaal mogen brengen verkopen of vervreemden [10].
Geen herstelde zieke zal uit het hospitaal mogen gaan dan louter naar zijn eigen regiment een hospitaalbriefje meenemend [11].
De reiniging van het hospitaal zal door de oppassers moeten geschieden voor dat de doctor of chirurgijn zijn functie komt uitoefenen [12].
De poort of deur van het hospitaal zal afhankelijk van het seizoen ‘s avonds tijdig gesloten en ’s morgens weer tijdig geopend worden en wel in de winter ’s morgens om 8 uur en ’s avonds om 5 uur en zo naar proportie ’s zomers [13].
Men zal ook geen tabak mogen roken bij de zieken of in de ziekenkamer zowel door zieken als oppassers 14].
bron:
BHIC toegang 178 inv.nr. 355 Resoluties van de Raad van State dienstjaar 1747 deel 3 folio 634 verso dd. 10 oktober 1747
Geschreven door:
Henk Beijers
Vind je dit interessant? Lees dan ook:
- Fransen geëxecuteerd in Den Bosch
- Veldnamen Vught en Cromvoirt
De beste verhalen via e-mail ontvangen?
De resoluties van de Raad van State, vooral van de jaren 1746-1748 onthullen legio berichten over deze oorlogvoering. Het Bossche militaire hospitaal, onder toezicht van een zekere Arnout Walraven, heeft zoveel gewonden en zieken moeten opvangen dat de situatie op een bepaald moment nijpend werd voor de stad en men naarstig moest zoeken naar allerlei opvangplekken, omdat het vaste hospitaal overvol raakte.
Discipline was van belang, vandaar dat door Zijne Hoogheid de Prins van Oranje Nassau destijds een reglement was opgesteld voor alle militaire hospitalen in den lande.
De onderstaande 14 artikelen zijn omgezet in ons huidige taalgebruik en luidden toentertijd als volgt:
In de hospitalen zullen geen andere dan militaire patiënten worden toegelaten en geen vrouwen of kinderen [1]. Zonder permissie mogen er geen vreemden in- en uit gelaten worden [2]. Bij binnenkomst wordt iedereen nader onderzocht want men wil graag weten of er geen sterke drank of verboden fruit mee naar binnen wordt gebracht en zo ja, dan moet dit onmiddellijk afgepakt worden [3]. Het is eenieder verboden eten of drinken buiten het hospitaal te vervoeren hetgeen betekent dat iedereen die zich buiten het hospitaal begeeft zich moet laten visiteren en zal het eten en drinken dat wordt aangetroffen direct afgenomen worden [4].
Het is eenieder tevens verboden om hemden lakens etc. als andere landsgoederen te vervreemden, te versnijden of kapot te maken op straffe van een arbitraire correctie [5].
Men zal Gods H.Naam niet misbruiken, niet vloeken, niet zweren of enige muiterijen of enig geraas veroorzaken [6].
Niemand mag het hospitaal verlaten zonder verlof van de directeur onder welk voorwendsel dan ook en mocht de directeur afwezig zijn dan wende men zich tot diens gekwalificeerde vervanger [7].
Bij het uitgaan als reconvaliscent [herstelde zieke] zal ieder gehouden zijn aan te tonen dat hij noch aan zijn lijf noch in zijn haverzak enige goederen heeft die het land toebehoren [8].
Ook zal men niet vermogen enige vuiligheid op de vloeren te werpen of de vloer te bemorsen maar ordentelijk naar de gemakken moeten gaan, doch daartoe niet in staat zijnde door ziekte of zwakheid, zal eenieder zich door de oppassers moeten laten helpen; ook zijn bedden of lakens en bedsteden niet te bespuwen, maar in alles zich ordentelijk te gedragen [9].
Men zal ook geen goederen of eten of drinken uit het hospitaal mogen brengen verkopen of vervreemden [10].
Geen herstelde zieke zal uit het hospitaal mogen gaan dan louter naar zijn eigen regiment een hospitaalbriefje meenemend [11].
De reiniging van het hospitaal zal door de oppassers moeten geschieden voor dat de doctor of chirurgijn zijn functie komt uitoefenen [12].
De poort of deur van het hospitaal zal afhankelijk van het seizoen ‘s avonds tijdig gesloten en ’s morgens weer tijdig geopend worden en wel in de winter ’s morgens om 8 uur en ’s avonds om 5 uur en zo naar proportie ’s zomers [13].
Men zal ook geen tabak mogen roken bij de zieken of in de ziekenkamer zowel door zieken als oppassers 14].
bron:
BHIC toegang 178 inv.nr. 355 Resoluties van de Raad van State dienstjaar 1747 deel 3 folio 634 verso dd. 10 oktober 1747
Geschreven door:
Henk Beijers
Vind je dit interessant? Lees dan ook:
- Fransen geëxecuteerd in Den Bosch
- Veldnamen Vught en Cromvoirt
De beste verhalen via e-mail ontvangen?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten