 |
| ...galg op de Vughter Hei, bron NCRD, Nationaal Gevangenismuseum... |
De raad en rentmeester generaal der domeinen van Brabant geeft een reactie op een klacht van Reinhard Burchard Rutger Graaf van Rechteren als hoog- en laagschout van stad en Meierij van ’s-Hertogenbosch. Het is bekend dat rond 1748 het in de Meierij bepaald niet pluis was. Allerlei gespuis terroriseerde de regio maar de daders werden aardig op de hielen gezeten, totdat in Oss in kwartier Maasland een zekere Jonas Zacharias Pos alias Seuk, een Amsterdammer van geboorte, als bendeleider van een groep ‘vagebonderende hoogduitsche smousen’ in de kraag werd gegrepen, gearresteerd en terstond werd overgebracht naar het cachot.
Hij had al een serie ernstige delicten op zijn naam staan, was al diverse malen op water en brood gezet, maar was kennelijk hardleers. Ook zijn handlangers konden de dans niet ontspringen. Voor de Bossche schepenbank werd Jonas ‘scherpelijk geëxamineert’ naar aanleiding van huisinbraken, diefstal, afpersing en meer ontoelaatbare delicten. Hij moet tijdens dat pittig verhoor tot het besef zijn gekomen dat het de overheden nu menens was, er geen ontkomen aan was en ontdekt hebben dat de schepenen in ’s-Hertogenbosch tot in de kleinste details op de hoogte waren van zijn losbandig en schandelijk gedrag en gruwelijke praktijken.
Eenmaal terug in zijn ‘gevangeniscel’ heeft hij kennelijk diep zitten nadenken over de rigoureuze gevolgen van zijn veroordeling en de akte vermeldt dat hij ‘uit vreeze van geconvinceert te werden en om zijn welverdiende straffe te ontgaan’, uiteindelijk zijn ‘geweldige handen’ aan zichzelf heeft geslagen door zichzelf te verhangen. Zijn dode lichaam werd kort daarop op een kar gelegd en vervoerd tot buiten de stad om begraven te worden in de directe omgeving van de galg. In zijn kielzog trok hij van die ‘swervende bende hoogduitsche smousen’ ook nog een mans- en twee vrouwspersonen mee het ongeluk in. Het betrof een zekere Moses Jacob binnen de bende bekend als Moijses Smaalhaken, ook zijn bijzit genaamd Schoontje Marcus ging een veroordeling tegemoet alsmede Belie Simons, de huisvrouw van wijlen Philip Falk die inmiddels de strop al had gekregen.
Moses werd veroordeeld en aan een ‘scherpe torture’ blootgesteld, maar die wist hij te doorstaan. Daarna kwamen de beide vrouwen aan de beurt, maar die bleven alles waarvan ze beticht werden hardnekkig ontkennen. Uiteindelijk werden deze drie voor eeuwig en altijd uit de Meierij verbannen. Of ze daarna hun kwalijke praktijken hebben voortgezet is verder niet bekend!
Bron: BHIC toegang 178 inv.nr.357 Resoluties van de Raad van State dienstjaar 1748 folio 884 verso dd. 13 april
Geschreven door:
Henk Beijers
Vind je dit leuk? Lees dan ook:
- Neem een kijkje in een veldhospitaal in 1746
- Feest in Den Bosch in 1744 valt letterlijk in het water
De beste verhalen via e-mail ontvangen?
2 opmerkingen:
Dit blijven toch verhalen om van te "smullen", jaren geleden heb ik mee gedaan aan een uitgebreid onderzoek naar de Bende van de Witte veer in de verre omgeving van Kaatsheuvel, die het ook bar en boos maakte met allerlei zware misdaden, zoals moord en doodslag marteling en brandbrieven leggen.
Ze waren actief van Noord-Holland tot in België maar de bende werd uiteindelijk opgerold door een eenheid van 300 militairen die de bende in het roversbosch moest uitroeien, en die bende bestond voornamelijk uit heidenen van mannen vrouwen en kinderen van wel 300 personen, uiteindelijk zijn de kopstukken een kopje kleiner gemaakt op verschillende plaatsen in Nederland.
Bedankt voor deze aardige reactie; we geven het door aan de auteur Henk Beijers. Overigens klinkt het verhaal van de Bende van de Witte Veer óók heel interessant! Daar zouden we best een blog over willen lezen ;-) Als je daar interesse in hebt, mail dan even naar marilou.nillesen@bhic.nl
Alvast dank!
Een reactie posten