Censuur doet krant toontje lager zingen

...Koning Willem I probeert de groeiende oppositie in de pers de kop in te drukken...

Het jaar 1829 staat bol van politieke onrust in het zuiden des lands. Uit onvrede over de anti-klerikale politiek van koning Willem I verschijnt op katholiek initiatief het dagblad De Noord-Brabander, voorloper van het huidig Brabants Dagblad. 

De "rustverstorende" Noord-Brabander onderhoudt contacten met liberaal-katholieken in het zuiden en publiceert citaten uit de oppositiepers. Ze wordt kritisch gevolgd door de gouverneur van Noord-Brabant die de inhoud bestempelt als "vuilaardige artikels van eigen opstel, welke strekken om haat, afgunst en misgenoegen onder de ingezetenen te verwekken". 

Wanneer de koning op 11 december bij wet de persvrijheid wil beperken, jaagt hij katholieken en liberalen op de kast. Ze starten een petitie-beweging. Nog diezelfde dag komt er vanuit Oost-Brabant een stroom van verzoekschriften op gang. De katholieke identiteit blijkt de belangrijkste drijfveer. De dorpsbesturen, geestelijkheid en voorname inwoners dringen aan op wijzigingen van het regeringssysteem, waaronder vrijheid van onderwijs, godsdienst en drukpers. Zeeland heeft vooral moeite met de "uitstervingsbesluiten" voor de kloosterorden, terwijl Uden aanstuurt op het herstel van de bisschoppelijke hierarchie. Veghel telt het hoogste aantal steunbetuigers aan de petities.

Ongetwijfeld een signaal naar dorpsgenoot en grootgrondbezitter jonkheer Josephus de Kuyper. Die was van 1822-1826 statenlid voor het kiesdistrict Sint-Oedenrode. Onvoorwaardelijke steun aan het regeringsbeleid levert hem in 1829 een adellijke titel op, maar zijn katholieke achterban laat hem in de steek. In augustus 1830 breekt de Belgische Opstand uit. De onafhankelijkheidstrijd van België laat niets over van de oppositiebeweging in Noord-Brabant. Nog vóór de militaire bezetting, kruipt ze in haar schulp. Het dagblad De Noord-Brabander moet een toontje lager zingen. Gouverneur des Konings, Van de Bogaerde van Terbrugge te Heeswijk, stelt de krant onder censuur. Ze droeg te veel bij aan het zelfbewustzijn van de zuidelijke, vooral katholieke bevolking. "Belagchelijk".

Dit verhaal stond eerder in Brabants Dagblad

Geschreven door:

Rolf Vonk

Vind je dit leuk? Lees dan ook:

- Aangenomen met algemene stemmen

- Krachtige kanonnen 

De beste verhalen via e-mail ontvangen?