De grootste digitale boevenvanger

...de registers van Huis van Bewaring worden door talloze vrijwilligers digitaal inzichtelijk gemaakt...

Iedereen die zich bezighoudt met genealogie weet het: een behoorlijke boef in je familie maakt je onderzoek een stuk interessanter. Maar hoe kom je er nu achter of één van je over-, over-, overgrootouders iets op z’n kerfstok heeft? Dat kan alleen dankzij digitale boevenvangers zoals Cees van den Brink.

Want Cees - en 265 andere vrijwilligers - verwerken de inschrijvingsregisters van de Huizen van Bewaring zodat grote en kleine criminelen eenvoudig te traceren zijn in deze historische bron. In de lijvige inschrijfboeken van de Brabantse Huizen van Bewaring vind je mensen die bijvoorbeeld wegens overtredingen tot een gevangenisstraf waren veroordeeld, maar ook gegijzelden wegens schulden en mensen die wegens wangedrag op verzoek van familie waren opgesloten. Dus niet alleen de zware jongens, maar ook gewone burgers die een keer de fout waren ingegaan.

Hoe is het om dagelijks te snuffelen in die bron? We vragen het aan Cees, één van de grootste digitale boevenvangers. Soms haalt hij wel honderd scans per dag maar alleen al het gemiddelde van veertig à vijftig is meer dan indrukwekkend. Na meer dan vijftig jaar in de grafische tekstverwerking te hebben gewerkt, stort hij zich nu op dit werk. Per toeval kwam hij twee jaar geleden op de site www.velehanden.nl terecht. Als geboren en getogen Utrechter ging hij aan de slag met een project van het Utrechts Archief, waar hij - inmiddels zelf opa - zijn eigen opa ook mocht invoeren! Aan dit Utrechts project werkt hij overigens nog steeds… als ie tenminste genoeg Brabantse boeven heeft gevangen ;-)

Drie dagen cel als je dronken bent
Want Cees is inmiddels gegrepen door de diversiteit van de “misdrijven” en hun omschrijvingen. “Wat te denken van bijvoorbeeld: het zich met eene pijp met brandende tabak die niet gedekt uwes zonder behoorlijk dopje of deksel bevinden op eene openbaren weg in de nabijheid van een gebouw te Gastel of te denken aan opgewondenheid, dronkenschap gevaarlijk voor hem en voor anderen en ter voorkoming van verdere ongeregeldheden. Gewoon drie dagen de cel in! Dat waren nog eens straffen…”, vertelt hij bevlogen.

“Wat het meeste indruk op me heeft gemaakt is een 21-jarige kinderoppas die verdacht werd van kindermoord. Maar ook iemand met als kenmerk zes vingers aan elke hand. Wat mij verder opviel, was dat een jagtdelict "gewoon" 40 gulden kostte en men verdiende al niet zoveel in 1865. En ook, dat schiet me nu te binnen, dat veel mensen niet konden schrijven”, aldus Cees, die naast deze hobby nog een 'verslaving' heeft: het Mahjongspel. Samen met zijn vrouw speelt hij daarmee (inter)nationale wedstrijden.

Rattengif op brood
Mede dankzij het werk van Cees – en dat van alle andere vrijwilligers! - zijn nu meer dan 10.000 scans dubbel ingevoerd; zo’n 20 procent van het geheel. Een deel van deze digitale boevenvangers komt vrijdag 22 april bijeen op het BHIC. Die dag vertelt Steffie van den Oord, auteur van het boek ‘De vrouw met de bijl en negen andere moordenaressen’, over haar boek. Over waarom deze vrouwen rattengif op het brood van hun man smeerden of de meid neerstaken. En de boevenvangers zullen ongetwijfeld bijpraten over hun digitale werk.

Doe mee!
Ook jij kunt helpen met het inkloppen van de persoonsgegevens van al die Brabanders die achter slot en grendel verdwenen en nu terug te vinden zijn in onze archieven. Informatie op www.velehanden.nl (project: Geboeid door boeven) of meld je snel aan via velehanden@bhic.nl

Geschreven door:

Marilou Nillesen

Vind je dit leuk? Lees dan ook:

- Geboeid door boeven

- De Kop van Jut

De beste verhalen via e-mail ontvangen?