Op zoek naar 't kasteel van Ravenstein

...gravure uit 1750...

De laatste week van maart 1951 schijnt regelmatig de zon. Maar met amper drie graden boven nul overdag is het veel te koud voor de tijd van het jaar. Huiverend staan we op de Maasdijk bij Ravenstein. Daar heb je vrij uitzicht op de kale fruitbomen achter het raadhuis en opzij van de Kasteelse Poort. We zien archeologen aan het werk, op zoek naar restanten van het kasteel van Ravenstein, want dat stond eeuwenlang op die plek. De zoektocht is niet helemaal toevallig, want Mengvoederbedrijf Meulemans in de nabijgelegen Lombardstraat wil uitbreiden.

Ooit was het Ravensteinse kasteel een fier, met grachten omgeven complex tussen de Maas en de stad. Doorgaans werd het bewoond door de drost, de vertegenwoordiger van de heer van het Land van Ravenstein. Het was tevens het symbool van de zelfstandigheid van dit Land. Vooral na de Vrede van Münster in 1648 was dat merkbaar. Zuchtten Oss en de andere steden en dorpen in de Meierij van Den Bosch onder het inhalige, protestantse regime van Den Haag, Duitse vorsten heersten over de inwoners van het Land van Ravenstein. Ze moesten weliswaar ook belasting betalen, maar hier konden zowel katholieken als protestanten in ieder geval ongehinderd voor hun geloofsovertuiging uitkomen.

In de herfst van 1794 strijkt het revolutionaire Franse leger neer in het Land van Ravenstein. Omdat dit eigendom was van adellijke heren, worden Stad en Land meteen ont-eigend en ingelijfd bij Frankrijk. En het kasteel wordt na een periode van leegstand in 1798 te huur aangeboden. Twee jaar later herbergt het – na een verbouwing – een kazerne en een hospitaal voor het Franse leger. Vanaf dat moment gaat het bergafwaarts met het kasteel, dat bij het vertrek van de Fransen in 1813 letterlijk is uitgewoond. Daar komt bij dat de nieuwe Nederlandse regering ontevreden is over de wijze waarop het Ravensteinse stadsbestuur functioneert. Is om die reden van rijkswege in 1818 besloten tot sloop van het kasteel? Let wel: sloop inclusief de verwijdering van de fundamenten. Want – zo wil de mondelinge overlevering – de Ravensteiners zouden anders maar terug willen naar hun ‘status aparte’!

In 1951 wordt, op wat muurrestanten na, weinig van het kasteel teruggevonden. En Meulemans verhuist naar de andere kant van de Maasdijk, de plek waar nu het bedrijfscomplex van De Heus staat – voor hoelang nog?

Dit verhaal verscheen eerder in Brabants Dagblad

Geschreven door: 
Henk Buijks

Vind je dit interessant? Lees dan ook: 
- Heesch op stoom!
- Gevecht met het water

De beste verhalen via e-mail ontvangen?